Po długiej wewnętrznej walce podjąłeś/aś decyzję, że Twój związek nie ma przyszłości. Wewnątrz Ciebie zapadła decyzja o rozstaniu, o rozwodzie. Zastanawiasz się jednak zapewne co tak naprawdę oznacza założenie sprawy rozwodowej, jak się do niej przygotować (zarówno formalnie, jak i psychicznie), czy też jakie etapy kryje w sobie postępowanie rozwodowe. Poniżej postaram się odpowiedzieć na najbardziej nurtujące pytania.
WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA ROZWODOWEGO
Rozpoczęcie procedury rozwodowej ma miejsce z chwilą złożenia pozwu o rozwód. Pozew powinien zostać wniesiony w dwóch własnoręcznie podpisanych egzemplarzach wraz z dwoma odpisami skróconego aktu małżeństwa i dowodami. Jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dziecko do pozwu rozwodowego należy załączyć dodatkowo odpis skrócony aktu urodzenia dziecka.
W momencie składania pozwu należy dodatkowo uiścić opłatę sądową. Obecnie jej wysokość jest stała i wynosi 600 zł (wynika ona z ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Należy jednak pamiętać, iż może ona wzrosnąć na przykład, kiedy oprócz rozwodu dochodzone są także inne roszczenia – przykładowo alimenty.
Jeżeli zdarzyłoby się, że pozew zawiera braki formalne Sąd wezwie powoda do ich usunięcia. Przykładem braku formalnego może być brak opłaty sądowej czy też podpisu na egzemplarzach pozwu. Termin na usunięcie braków to 7 dni. Z kolei ich nieusunięcie w zakreślonym terminie spowoduje zwrot pozwu, co oznacza, iż pozew nie wywoła żadnych skutków prawem przewidzianych.
WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU
Pozew rozwodowy należy złożyć w Sądzie Okręgowym, w którym małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym nadal mieszka lub zwykle przebywa. Jeżeli zdarzyłoby się, że małżonkowie nigdy nie mieli miejsca zamieszkania w tym samym okręgu sądowym, bądź w chwili wnoszenia pozwu żadne z małżonków nie ma miejsca zamieszkania ani miejsca zwykłego pobytu w okręgu sądu ostatniego miejsca zamieszkania ich obojga, pozew kieruje się do sądu właściwego według miejsca zamieszkania strony pozwanej. Jeżeli brak jest takiej podstawy powód musi skierować pozew do sądu okręgowego właściwego dla jego miejsca zamieszkania.
ODPOWIEDŹ NA POZEW
Jeżeli pozew spełnia wszystkie wymogi Sąd przesyła odpis stronie przeciwnej, która może w terminie 2 tygodni ustosunkować się do jego treści, tj. przedstawić sądowi swoje stanowisko w sprawie. Odpowiedź na pozew jest wolna od opłat. Należy ją wnieść także w dwóch egzemplarzach. Może jednak zdarzyć się tak, że przewodniczący zarządzi – jeszcze przed pierwszą rozprawą – obowiązkowe wniesienie odpowiedzi na pozew o rozwód. Co istotne jeżeli odpowiedź nie zostanie złożona w terminie, pozwany może utracić możliwość przedstawienia swoich racji na piśmie.
ZMIANA POWÓDZTWA
Jeżeli po złożeniu odpowiedzi na pozew okaże się, że powód wniósł pozew rozwodowy bez orzeczenia o winie, a pozwany domaga się ustalenia winy w rozpadzie pożycia małżeńskiego, to powód finalnie musi zmienić żądanie i wnieść o orzeczenie rozwodu z winy pozwanego. W takiej sytuacji Sąd musi ustalić, który z małżonków ponosi tak naprawdę winę za rozpad małżeństwa.
ROZPRAWA ROZWODOWA
Rozprawa rozwodowa odbywa się przy drzwiach zamkniętych. Na sali mogą być obecne strony, a także ich pełnomocnicy.
Najpierw protokolant wywoła sprawę. Następnie przewodniczący sprawdzi obecność osób wezwanych i zawiadomionych o rozprawie. Ich dane osobowe zostaną zweryfikowane na podstawie dokumentów tożsamości. Posiedzenie odbędzie się nawet, jeśli nie stawi się na nie jeden z małżonków.
Następnie sąd spyta o stanowisko stron oraz czy ich decyzja jest ostateczna. Jeżeli Sąd poweźmie co do tego wątpliwości, skieruje strony do mediacji. Tak samo może uczynić sąd w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii między małżonkami (kwestie zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów czy sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej).
Jeżeli małżonkowie są zgodni co do rozwiązania małżeństwa, wtenczas postępowanie rozwodowe może zakończyć się nawet na pierwszej. Tutaj jednak muszą być spełnione dodatkowe warunki, a mianowicie małżonkowie nie wnoszą o orzeczenie winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego i nie posiadają wspólnych małoletnich dzieci. Jeżeli sąd będzie musiał orzec chociażby o władzy rodzicielskiej, alimentach czy też kontaktach z dzieckiem wówczas przeprowadzone zostanie postępowanie dowodowe. Sąd zarządzi przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w których żyją i wychowują się dzieci stron.
POSTĘPOWANIE DOWODOWE
Postępowanie dowodowe ma na celu ustalenie czy w małżeństwie doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia bądź ustalenia winy małżonka. W pierwszej kolejności przeprowadzane jest informacyjne słuchanie stron. W wyjątkowych sytuacjach Sąd może ograniczyć się do słuchania tylko jednej ze stron, np. gdy jeden z małżonków posiada miejsce stałego pobytu poza granicami kraju, czy też gdy strona nie stawia się na wezwania sądu bądź odmawia złożenia zeznań.
W ramach postępowania dowodowego strony przedstawiają przed sądem swoje żądania, wnioski, twierdzenia i dowody na ich poparcie. W toku procesu strony mogą zgłaszać wszelkie dowody. Mogą wnosić do sądu o przeprowadzenie dowodów ze świadków, dokumentów czy biegłych. Jeżeli staramy się o uzyskanie rozwodu z orzeczeniem o winie, niezwykle istotne są przedstawione przez nas dowody.
UDZIELENIE GŁOSU STRONOM I ZAMKNIĘCIE ROZPRAWY
Po zakończeniu postępowania dowodowego, sąd udzieli stronom głosu. Najpierw głos ma powód, a w następnej kolejności pozwany. Strony mogą ograniczyć się do podtrzymania swoich dotychczasowych wniosków bądź też mogą odnieść się do przeprowadzonego postępowania dowodowego oraz twierdzeń strony przeciwnej.
Następnie przewodniczący wydaje zarządzenie o zamknięciu rozprawy. Sąd otworzy zamkniętą rozprawę na nowo, gdy np. ujawniły się nowe okoliczności faktyczne lub zaszła zmiana w składzie sądu orzekającego przed wydaniem wyroku.
ORZECZENIE ROZWODU
Po zamknięciu rozprawy sąd orzeka na naradzie o rozwiązaniu małżeństwa poprzez rozwód w formie wyroku. W dalszej kolejności sentencja wyroku jest odczytywana na posiedzeniu jawnym , a Sąd wyjaśnia rozstrzygnięcie ustnym uzasadnieniem.
PRAWOMOCNOŚĆ WYROKU
Wyrok stanie się prawomocny po upływie 21 dni od jego wydania, jeżeli obie strony się z nim zgadzają i żadna ze stron nie wniesie apelacji. Jeżeli któraś ze stron zechce otrzymać odpis wyroku, musi złożyć wniosek do Sądu o wydanie odpisu wyroku. Sąd nie wysyła bowiem wyroku do stron bez wniosku chyba, że w wyroku jest orzeczenie w zakresie zasądzonych alimentów.
WYDANIE ODPISU WYROKU
Jeżeli strona nie zgadza się z treści wyroku, bądź też chciałaby jego mieć pisemne uzasadnienie musi w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku złożyć wniosek do Sądu okręgowego o uzasadnienie.
WNIESIENIE APELACJI
Strona, która nie zgadza się z treścią wyroku ma prawo do złożenia apelacji. Apelację składa się w terminie 14 dni od daty otrzymania uzasadnienia. Jeżeli sąd apelacyjny, rozpatrujący odwołanie, nie uchyli wyroku to wydaje orzeczenie, które jest prawomocne natychmiast po ogłoszeniu.